آدرس: تهران - میدان انقلاب - روبروی سینما بهمن - نبش خیابان منیری جاوید - آموزشگاه فن و کار
قبل از ورود کردن به بحث الکتریسیته و دنیای برقی و همچنین نوسان ولتاژ آن، مستلزم به دانستن تعدادی از اصول اولیه در مورد این موضوع می باشید. ولتاژ، به طور کلی، یک عامل اساسی و تعیین کننده در برق و الکتریسیته محسوب می شود که به شما در یاگیری نحوه استفاده و طرز کار آن یاری می رساند. به نیروی محرک جریان برق، ولتاژ می گویند؛ ولتاژ، در واقع، نیروی محرک التریکی است که که موجب هدایت الکترون‌های آزاد از اتمی به اتم دیگر می شود. به عبارت دیگر، فشار ناشی از مولد یا منبع تغذیه در هر مدار الکتریکی که الکترون های دارای بار یا همان جریان الکتریکی را به وسیله یک حلقه رسانا به پیش می برد و به آن ها این امکان را می دهد تا یک وسیله برقی (برای مثال لامپ) را روشن کند و به فعالیت وا دارد، ولتاژ نامیده می شود.
همه افراد ممکن است در زندگی روزمره و عادی خود با لامپ های در حال اتصالی مواجه شوند؛ در حقیقت این تأثیر مستقیم نوسان الکتریکی در زندگی است. بسیاری از مواقع، این نوسانات اثر صریح و مشخصی ندارد و گاهی اوقات ممکن است دارای اثرات فوری و یا حتی سنگین و خطرناک نظیر آتش سوزی ناشی از سوختن وسایل برقی باشد.
در سراسر یک کشور، جریان الکتریکی دارای عوامل استاندارد و مشخصی می باشد که تمام لوازم برقی در مصرف، از این شاخص ها تبعیت می کنند. بر فرض مثال ایران را در نظر بگیرید؛ در ایران، ولتاژ جریان برق به طور استاندارد باید 220 ولت و با شدت 50 هرتز باشد؛ به همین سبب هر وسیله برقی در ایران اعم از تلویزیون، یخچال، کولر گازی، کامپیوتر و غیره باید مطابق این موضوع طراحی شوند تا بتوانند کارایی درستی داشته باشند. اگرچه این استاندارد باید همیشه ثابت باقی بماند اما گاهی اوقات موانع موجود سبب افت یا افزایش این مقدار می شوند؛ عواملی که می تواند منجر به افت یا فشار جریان برق یا به بیان دیگر نوسان ولتاژ برق میشود، می توان خیس شدن سیم ها بر اثر باران، عیب دستگاه، وجود اشکال در سیم کشی خانه، رعد و برق و وسایل با مصرف فراتر از ظرفیت مشترک را نام برد.
اثر این نوسانات می تواند به شدت مخرب باشد و در صورتی که لوازم برقی شما گران قیمت باشند ممکن است خسارات مادی بسیاری را به دنبال داشته باشد. زمانی که ولتاژ، بر اثر نوسان، بیش از حد معمول افزایش پیدا می کند باعث افزایش سرعت و مقدار کار وسیله الکتریکی شما می شود و استمرار این مسئله ممکن است سبب کاهش عمر وسیله شود. ولتاژ بالا واکنش های زیادی را می تواند ایجاد کند. از واضح ترین آن ها، وارد شدن آسیب به عایق سیم ها است. این موضوع خود به تنهایی یکی از خطرات بزرگ الکتریکی به شمار می رود، مخصوصا هنگامی که سیم های مذکور با زمین یا حتی بدن قابل تماس باشند. افزون بر آن، بالا رفتن شدت جریان می تواند باعث افزایش درجه حرارت سیم ها و آتش سوزی شود.
تأثیرات نوسانات برق بر لوازم خانگی تنها به افزایش شدت جریان محدود نمی شود و افت آن نیز ممکن است منجر به آسیب و خسارت شود. هنگام کاهش شدید جریان الکتریکی، این امکان وجود دارد که قطعه الکتریکی قادر به فعالیت در سطح بار کم نباشد که این موضوع موجب آسیب دیدن بخش هایی از وسیله میشود؛ دلیل این مسئله، این است که جریان همواره به افزایش در مدار الکتریکی تمایل دارد. علاوه بر خرابی قطعات الکتریکی، این احتمال نیز وجود دارد که سیم ها استحکام خود را از دست بدهند و این خود می تواند به اتصال کوتاه و در نهایت آتش سوزی منجر شود. هنگامی که ولتاژ شدیدا پایین بیاید، آمپر (شدت جریان) بر خلاف آن افزایش می یابد که موجب ذوب شدن بعضی از قطعات و در نتیجه عدم فعالیت درست و صحیح دستگاه میشود.
وسایل برقی به گونه ای طراحی می شوند که حساسیت های یکسانی ندارند. از همین رو، دسته‌ای از آن ها در برابر نوسانات برق از حساسیت بیشتری برخوردار هستند. در واقع، این موضوع در رابطه با وسایل الکترونیکی از قبیل تلویزیون و رایانه های شخصی و نیز وسایل برقی دارای سیم پیچ های فراوان صادق است. لازم به ذکر است امروزه، دستگاه ها در دسته ای از کشور ها که از کنترل الکتریکی نسبتا ضعیفی برخوردار هستند، به نحوی طراحی می شوند که توان مدیریت ولتاژ های مختلف را دارا باشند.
این دست از وسایل معمولا دارای موتور های AC هستند. این نوع موتور ها، سیم پیچ های دارای عایق بندی و همچنین مقاومت بالا در مقابل ولتاژ های معمولی و عادی دارند. ولتاژ های بالاتر از حد معمول ممکن است این عایق را تحت تأثیر قرار داده و سبب ایجاد آتش سوزی در قسمتی از آن شود. همین مسئله می تواند در ولتاژ پایین نیز رخ دهد که در نهایت باعث آسیب دیدن سیم پیچ ها در نقاط اتصالی و کاهش بازده موتور و دما و گرمای اضافی می شود. هر وسیله که سیم پیچ داشته باشد، برای مثال موتور و یا ترنسفورماتور، می تواند مورد اثر ولتاژ های بالا قرار بگیرد. در ولتاژ پایین، موتور، به منظور ادامه گشتاور، جریان بیشتری مصرف می کند. جریان بالا نیز ممکن است موجب داغ شدن نقطه های حساس به جریان زیاد شود.
یخچال ها از آن دست وسایلی هستند که به منظور رساندن دمای خود به مقدار معیّن شده، به طور مستمر و خودکار، روشن و خاموش می شوند. چنانچه جریان الکتریکی کاهش قابل توجهی داشته باشد، موتور این دستگاه ها، هنگام روشن شدن آسیب می بیند. این مسئله در یخچال های ساید بای ساید بیشتر و حساس تر است زیرا موتور آن ها قدرت بیشتری دارد و شدت استارت های آن نسبت به سایر یخچال های معمولی بیشتر می باشد؛ بنابراین کاهش ناگهانی و شدید جریان به خسارات جدی تری در آن ها منجر خواهد شد. افزون بر این موضوع، سیستم هایی که برای کنترل دما در این دسته از یخچال ها تعبیه شده، ریسک آن ها برای آسیب دیدن را افزایش می دهد.
هنگامی که برخی از وسایل الکتریکی را خاموش کنید، جریان به طور کامل در آن ها قطع می شود؛ به عبارت دیگر، نوسان ولتاژ برق در زمانی که خاموش باشند هیچ اثری بر آن ها نمی گذارد. از این دست لوازم برقی، می توان به هود های غیر لمسی، اجاق گاز، کولر و ماشین لباسشویی اشاره داشت.
گروه دیگری از لوازم برقی، حتی زمان خاموشی نیز به طور کامل خاموش نیستند و در حقیقت مقداری برق در آن ها جریان دارد تا همیشه در حالت آماده باش باشند. این وسایل در هر زمانی، حتی خاموش بودن، در برابر نوسان ولتاژ برق مورد آسیب هستند. لوازم صوتی و تصویری مانند تلویزیون و همچنین هود های لمسی به این گروه تعلق دارند.
حفاظت از خانه و لوازم الکتریکی موجود در آن از مسائل ضروری و حیاتی به شمار می رود. مطمئن‌ترین، ساده‌ترین و بهترین راهبرد برای این امر تهیه یک استابلایزر یا همان دستگاه تثبیت‌کننده ولتاژ می باشد. همان طور که از نام آن پیدا است، استابلایزر، به طور لحظه ای ولتاژ موجود در سیم را اندازه گیری می کند و در زمان کم و زیاد شدن جریان برق، ولتاژ مطلوب و ثابتی را به دستگاه شما هدایت می کند تا از آسیب رسیدن به لوازم الکتریکی پیشگیری شود.
این دستگاه که عده ای از افراد، آن را تحت عنوان ترانس افزاینده یا ترانس اتوماتیک نیز می خوانند یک ترانس تقویت کننده و برد میکرو پروسسوری به منظور کنترل مستمر جریان ورودی دارد. از مزیت های این دستگاه در مقایسه با محافظ های عادی و معمولی برق، جدا از این که به راحتی در همه فروشگاه های کالای برقی موجود هستند، این است که در صورت تغییر ناگهانی و شدید ولتاژ، جریان برق را قطع نمی کند و دستگاه را خاموش نمی کند، بلکه باعث تثبیت جریان برق می شود؛ البته لازم به ذکر است اگر ولتاژ از محدوده ای فراتر برود، این قطعه نیز مانند سایر محافظ های الکتریکی، جریان را قطع می کند تا آسیبی به وسیله برقی شما وارد نشود. تفاوت دیگر که در استابلایزر مشهود است، میزان دقت آن هاست. علی رغم محافظ های عادی که دقت چندانی ندارند، این دستگاه از دقت بسیار بالایی برخوردار است.
در صورتی که تأمین هزینه لازم برای خرید استابلایزر برای شما دشوار است و یا نمی خواهید در این زمینه هزینه های سنگینی متحمل شوید، پیشنهاد می شود تنها برای آن وسایلی استابلایزر تهیه کنید که از اهمیت بیشتری برخوردارند و به اصطلاح ارجح هستند. محافظ های معمولی و رایج در فروشگاه های کالای الکتریکی نیز انتخاب قابل قبولی است؛ این محافظ ها دارای فیوز می باشند و می توانند در برابر نوسان ولتاژ از وسایل برقی شما مراقبت کنند. برای همه لوازم الکتریکی خود بهتر است از جعبه فیوز استفاده کنید تا هم وسایلی مانند آیفون، لامپ ها و غیره در برابر نوسان برق حفاظت شوند و هم مجبور نباشید تعداد زیادی محافظ برای تک تک وسایل برقی خود خریداری کنید.
مجتمع فن و کار برگزار کننده دوره های آموزشی از جمله آموزش برق ساختمان می باشد .برای اطلاع از نحوه برگزاری دوره ها با کارشناسان ما تماس بگیرید.
